کد مطلب : ۱۷۱۸
گشتی در عزاداری اینترنتی
هیأتهای مجازی عزاداری واقعی
کلی وبلاگ با خطهای غیر فانتزی و زمینههای سیاه، مهمترین چیزی است که در رابطه با موضوع محرم در اینترنت پیدا میشود. این وبلاگها معمولا فصلی و موقتی هستند؛ این را از پشتهای آخر وبلاگها که معمولا به اربعین سال قبل میرسد، می شود فهمید. اکثر این وبلاگها کارکرد مشابهی دارند و نقل روایات مذهبی و احادیث و ارائه کلیپهای صوتی و تصویری مداحیها تقریبا در همه آنها وجود دارد؛ بعضی وبلاگها که جا افتادهتر و مفصلتر هستند، حتی تصاویر مداحان مشهور و کلیپ و زنگ برای موبایل را هم روی وبلاگ دارند؛ به این فهرست میتوانید خدمات مربوط به خود وبلاگها را هم اضافه کنید. کدهای جاوا، قالبهای ویژه محرم و مداحی‌های کم حجم برای وبلاگ جزء همین خدمات است. تقریبا تمام وبلاگها هم از این خدمات استفاده میکنند.
کدهای مورد استفاده، معمولا انواع تغییر یافته همان کدهای آشنا هستند؛ مثلا به جای پیغام ورود که در خیلی از وبلاگها چیزی شبیه به خوشامدگویی است، صلوات یا سلام بر امام حسین(ع) نمایش داده میشود یا در بالای صفحه متن کامل زیارت عاشورا به عربی و فارسی عبور می کند تا خوانده شود.
وقتی تب محرم همهگیر می شود
نویسندههای این وبلاگها همگی جوان هستند و از روی عشق مینویسند؛ به همین دلیل خیلیهایشان اصولا، اسم پای نوشتههایشان ندارند و از اسمهایی مثل «عاشق مولا»، «غلام قمر بنیهاشم» و چیزهایی شبیه به این استفاده میکنند.
نکته دیگر در مورد این وبلاگها عمر کوتاه آنهاست. خیلی از وبلاگهای قدیمی حالا غیرفعال شدهاند و وبلاگهای فعال کنونی هم بیشتر از 2 یا حداکثر 3 سال عمر ندارند.
این وبلاگهای ساده و فصلی، بیشتر صفحههای محرمی را به خود اختصاص دادهاند؛ در کنار این خیل عظیم، تعدادی سایت یا وبلاگ مذهبی دائمی و معتبر هم وجود دارد که در تمام طول سال فعالیت دارند و می شود روی آنها حساب باز کرد؛ معمولا این سایتها وابسته به یک موسسه یا شخصیت فرهنگی هستند.
سایتهای مراجع عظام و موسسههای مذهبی و فرهنگی، نمونههایی از آنها هستند؛ این سایتها در طول سال حول محور موضوعات مذهبی کار میکنند و با آمدن ماه محرم، رنگ و بوی عاشورایی میگیرند. با اینکه این سایتها روی موضوع محرم متمرکز نیستند اما مطالبشان خیلی قابل اعتمادترند.
همیشه در صحنهها
گذشته از سایتهای رسمی و وبلاگهای عشقی، تعدادی سایت یا وبلاگ فعال و دست و حسابی هم هستند که مربوط به موسسه یا شخص خاصی نیستند و البته سطح فعالیتشان هم از وبلاگهای معمولی بالاتر است. خیلی از این صفحهها، مربوط به سایتهای هیأتهایی هستند که در دنیای واقعی هم وجود دارند و حالا در فضای مجازی یک شعبه زدهاند.
در این سایتها میتوانید برنامههای هیأت را با اسامی سخنرانها و مداحان و محل برگزای ببینید. این وسط سایتهایی مثل «هیأت وبلاگ» یا «پایگاه اطلاع رسانی ذاکرین، میتوانید از اکثر مداحان نام آشنا کلی فایل صوتی و تصویر دانلود کنید.
گردانندگان سایت حتی با دستهبندی و گزینش از بین کارهای یک مداح، چیزی به نام سبک سینهزنی از هر مداح را منتشر کردهاند؛ مجلههای الکترونیک و ویژنامههای محرمی هم نوع دیگری از صفحاتی هستند که وجود دارد. این صفحات معمولا روی سایتهای مذهبی وجود دارند و سالهای قبل به مناسبت این ایام منتشر شدهاند.
هیأتهای مجازی
اگر بشود عنوان هیأتهای مجازی را روی چیزی گذاشت، آن چیز حتما تالارهای گفت و گویی است که مراسم مداحی و دعا و مناجات را برگزار میکنند؛ تالار «آیههای انتظار» یکی از تالارهای یاهو است و 3 سال است که به طور منظم فعالیت میکند. در چنین تالاری واقعا یک نفر پشت کامپیوترش نشسته و میکروفون را گرفته جلوی دهانش و مثلا دعای توسل میخواند. بقیه کسانی که در تالار حضور دارند هم آن را میشوند و با آن همراهی میکنند. کافی است به مسئول کنترل ورود و خروج تالار پیام بدهید تا بتوانید وارد هیأت شوید. هیأت هر شب ساعت 10:30 برنامهاش شروع می شود و تا 12 شب هم برنامه دارد.
به جز سخنرانی و مداحی و مناجات معمول، شبهای چهارشنبه مراسم دعای توسل و شبهای جمعه هم دعای کمیل برقرار است. وقتی هم که مناسبت خاصی باشد، متناسب با آمدن مناسبت مراسم اجرا میشود. انصاری یکی از کسانی است که تالار آیههای انتظار را اداره میکند. او در مورد اجرای مراسم در تالار میگوید: «تالار مثل پخش مستقیم هیأتها نیست. در هیأتهای دیگر یک سیم از آمپلیفایر میگیرند و همان را پخش میکنند اما در تالار واقعا یک نفر دارد به صورت زنده میخواند و بقیه گوش میدهند. حتی نوع خواندن هم بسته به مراسم است. اگر شب تولد باشد، مدل مولودی میخوانیم و اگر شب شهادت باشد، روضه و سینهزنی داریم».
در تالار همیشه لااقل 5 نفر هستند که کارهای هیأت را انجام میدهند. البته در این هیأت به جای آبدارچی و میاندار، کسانی هستند که به صورت مجازی کار میکنند؛ یک نفر مسئول جواب دادن به سوالات حاضرین است، یک نفر ورود و خروجها را کنترل میکند، یک نفر مداح است، یکی مسئول خوشامدگویی است و یکی هم مسئول اداره تالار. همه اینها برای این است که جلسه هیأت بدون مشکل و احیانا مزاحمت پیش برود.
انصاری در مورد مسئول اداره کردن جلسه میگوید: «یکی از مشکلات تالارهای گفت و گو، به وجود آمدن ارتباطهای غیرمتعارف بین دختر و پسرها و به حاشیه کشیدهشدن اصل قضیه است. ما برای اینکه به چنین مشکلی برنخوریم، سعی کردیم تا حد امکان جلسه را کنترل کنیم. در هیأت اصولا خانمها میکروفون را باز نمیکنند و فقط آقایان صحبت میکنند. یکی از رموز سرپاماندن ما هم همین بوده. هیأتهای زیادی بودهاند که همزمان با ما شروع به کار کردهاند اما دوام نداشتهاند؛ در حالی که ما تقریبا 3 سال است شروع کردهایم و هنوز هم ماندهایم».
نکته دیگری که در مورد این تالار وجود دارد، تداوم برنامههای آن است. مراسم هیأت با نبودن هیچ یک از اعضا تعطیل نمیشود و بدون استثنا هر شب برگزار می شود.
همین که برنامه تق و لق یا فصلی نیست، باعث شده خیلیها مشتری ثابت هیأت شوند؛ «ما کسی را داریم که از برزیل در هیأت شرکت میکند و پای ثابت مراسم ماست. اتفاقا ما هم دلمان میخواهد هیأت به درد این طور آدمها بخورد. در ایران هر کس پایش را از خانهاش بگذارد بیرون، یک هیأت یا مسجد هست اما کسی که خارج از کشور است، تنها راه دسترسیاش به این مراسم، همین هیأتهای مجازی است».
مستقیم از کربلا
یکی از اتفاقات خوبی که در فضای مجازی رخ میدهد، پخش مستقیم مراسم هیأتها و مساجد است؛ چند سال پیش حسینیه پنبه چی تهران با پخش صوتی مراسم مداحی به صورت مستقیم، پای این طور برنامهها را به اینترنت باز کرد. آن موقعها فقط همین یک مراسم و آن هم به صورت نصفه و نیمه پخش میشد؛ کافی بود در آن شلوغی و ازدحام جمعیت پای یکی به سیمی گیر کند تا پخش مراسم از شبکه مختل شود.
این کار قدم اول بود و یکی دو سال بعد از آن، خیلی از هیأتهایی که کارشان درست بود، تصمیم گرفتند مراسمشان را روی شبکه به صورت مستقیم پخش کنند. حالا هم به یمن اینترنت پرسعت کافی است اسم یکی از مداحان معروف را جست و جو کنید تا مداحیاش را به صورت زنده تماشا کنید.
البته قضیه پخش مستقیم به جاهای خیلی بهتری هم رسیده. دیدن تصویر مستقیم از دوربینهای مداربسته حرم ائمه چیزی است که خیلیها دلشان میخواهد. تصاویر حرم امام حسین(ع)، حرم حضرت عباس(ع) و حرم امام رضا(ع) را در بعضی سایتها میشود پیدا کرد. اغلب این سایتها این تصاویر را از روی سایت آستان قدس رضوی و سایت عراقی امام حسین(ع) برداشتهاند و روی صفحات خودشان گذاشتهاند.
با وجود همه خوبیهای پخشهای مستقیم، اگر از اینترنت خانگی و معمولی استفاده میکنید، امکان موفقیت در تماشای فیلم نزدیک به صفر است. اگر میخواهید پخش مستقیم از حرمهای کربلا و مشهد را از دست ندهید، یا به فکر اینترنت پرسرعت برای خانهتان باشید یا سراغ دانشگاه و کافینت بروید. اگر هم هیچ کدامش جور نیست، نگران نباشید؛ مهم این است که دل آدم کجا باشد.
چند قدم مانده به صبح
با وجود آمار چند صد هزارتایی صفحات مربوط به محرم در اینترنت، هنوز نمیشود از هیأتهای مجازی با اطمینان صحبت کرد؛ نبودن نظارت درست و حسابی روی صحت مطالب، مهمترین ایرادی است که میشود به انبوه صفحات عاشورایی در اینترنت گرفت.
تفکیک درست و نادرست در واویلایی احادیث و روایات و عکسها و مداحیها کار آسانی نیست و این وسط هر کس هم هر جور دلش خواسته امام حسین(ع) و عاشورا را معرفی کرده. این وسط تعدادی سایت معتبر وجود دارند که در آنها هم به جز مطالب و روایات مستند، چیز بیشتری وجود ندارد و نمی شود اسم هیأت مجازی را رویشان گذاشت.
موقتی بودن و عمر کوتاه این صفحات هم موضوع دیگری است که نمیگذارد کسی مشتری آنها بشود. به این موضوع، تکراری بودن اغلب مطالب و حجم زیاد کپی پیست وبلاگها را هم که اضافه کنید، چیز دندان گیری از دنیای مجازی نمیماند. به نظر میرسد با وجود قدمهای خوبی که در این راه برداشته شده، هنوز تا روزی که بنشینیم پشت کامپیوتر و بشنویم و سینه بزنیم، خیلی مانده.
منصوره مصطفیزاده
کدهای مورد استفاده، معمولا انواع تغییر یافته همان کدهای آشنا هستند؛ مثلا به جای پیغام ورود که در خیلی از وبلاگها چیزی شبیه به خوشامدگویی است، صلوات یا سلام بر امام حسین(ع) نمایش داده میشود یا در بالای صفحه متن کامل زیارت عاشورا به عربی و فارسی عبور می کند تا خوانده شود.
وقتی تب محرم همهگیر می شود
نویسندههای این وبلاگها همگی جوان هستند و از روی عشق مینویسند؛ به همین دلیل خیلیهایشان اصولا، اسم پای نوشتههایشان ندارند و از اسمهایی مثل «عاشق مولا»، «غلام قمر بنیهاشم» و چیزهایی شبیه به این استفاده میکنند.
نکته دیگر در مورد این وبلاگها عمر کوتاه آنهاست. خیلی از وبلاگهای قدیمی حالا غیرفعال شدهاند و وبلاگهای فعال کنونی هم بیشتر از 2 یا حداکثر 3 سال عمر ندارند.
این وبلاگهای ساده و فصلی، بیشتر صفحههای محرمی را به خود اختصاص دادهاند؛ در کنار این خیل عظیم، تعدادی سایت یا وبلاگ مذهبی دائمی و معتبر هم وجود دارد که در تمام طول سال فعالیت دارند و می شود روی آنها حساب باز کرد؛ معمولا این سایتها وابسته به یک موسسه یا شخصیت فرهنگی هستند.
سایتهای مراجع عظام و موسسههای مذهبی و فرهنگی، نمونههایی از آنها هستند؛ این سایتها در طول سال حول محور موضوعات مذهبی کار میکنند و با آمدن ماه محرم، رنگ و بوی عاشورایی میگیرند. با اینکه این سایتها روی موضوع محرم متمرکز نیستند اما مطالبشان خیلی قابل اعتمادترند.
همیشه در صحنهها
گذشته از سایتهای رسمی و وبلاگهای عشقی، تعدادی سایت یا وبلاگ فعال و دست و حسابی هم هستند که مربوط به موسسه یا شخص خاصی نیستند و البته سطح فعالیتشان هم از وبلاگهای معمولی بالاتر است. خیلی از این صفحهها، مربوط به سایتهای هیأتهایی هستند که در دنیای واقعی هم وجود دارند و حالا در فضای مجازی یک شعبه زدهاند.
در این سایتها میتوانید برنامههای هیأت را با اسامی سخنرانها و مداحان و محل برگزای ببینید. این وسط سایتهایی مثل «هیأت وبلاگ» یا «پایگاه اطلاع رسانی ذاکرین، میتوانید از اکثر مداحان نام آشنا کلی فایل صوتی و تصویر دانلود کنید.
گردانندگان سایت حتی با دستهبندی و گزینش از بین کارهای یک مداح، چیزی به نام سبک سینهزنی از هر مداح را منتشر کردهاند؛ مجلههای الکترونیک و ویژنامههای محرمی هم نوع دیگری از صفحاتی هستند که وجود دارد. این صفحات معمولا روی سایتهای مذهبی وجود دارند و سالهای قبل به مناسبت این ایام منتشر شدهاند.
هیأتهای مجازی
اگر بشود عنوان هیأتهای مجازی را روی چیزی گذاشت، آن چیز حتما تالارهای گفت و گویی است که مراسم مداحی و دعا و مناجات را برگزار میکنند؛ تالار «آیههای انتظار» یکی از تالارهای یاهو است و 3 سال است که به طور منظم فعالیت میکند. در چنین تالاری واقعا یک نفر پشت کامپیوترش نشسته و میکروفون را گرفته جلوی دهانش و مثلا دعای توسل میخواند. بقیه کسانی که در تالار حضور دارند هم آن را میشوند و با آن همراهی میکنند. کافی است به مسئول کنترل ورود و خروج تالار پیام بدهید تا بتوانید وارد هیأت شوید. هیأت هر شب ساعت 10:30 برنامهاش شروع می شود و تا 12 شب هم برنامه دارد.
به جز سخنرانی و مداحی و مناجات معمول، شبهای چهارشنبه مراسم دعای توسل و شبهای جمعه هم دعای کمیل برقرار است. وقتی هم که مناسبت خاصی باشد، متناسب با آمدن مناسبت مراسم اجرا میشود. انصاری یکی از کسانی است که تالار آیههای انتظار را اداره میکند. او در مورد اجرای مراسم در تالار میگوید: «تالار مثل پخش مستقیم هیأتها نیست. در هیأتهای دیگر یک سیم از آمپلیفایر میگیرند و همان را پخش میکنند اما در تالار واقعا یک نفر دارد به صورت زنده میخواند و بقیه گوش میدهند. حتی نوع خواندن هم بسته به مراسم است. اگر شب تولد باشد، مدل مولودی میخوانیم و اگر شب شهادت باشد، روضه و سینهزنی داریم».
در تالار همیشه لااقل 5 نفر هستند که کارهای هیأت را انجام میدهند. البته در این هیأت به جای آبدارچی و میاندار، کسانی هستند که به صورت مجازی کار میکنند؛ یک نفر مسئول جواب دادن به سوالات حاضرین است، یک نفر ورود و خروجها را کنترل میکند، یک نفر مداح است، یکی مسئول خوشامدگویی است و یکی هم مسئول اداره تالار. همه اینها برای این است که جلسه هیأت بدون مشکل و احیانا مزاحمت پیش برود.
انصاری در مورد مسئول اداره کردن جلسه میگوید: «یکی از مشکلات تالارهای گفت و گو، به وجود آمدن ارتباطهای غیرمتعارف بین دختر و پسرها و به حاشیه کشیدهشدن اصل قضیه است. ما برای اینکه به چنین مشکلی برنخوریم، سعی کردیم تا حد امکان جلسه را کنترل کنیم. در هیأت اصولا خانمها میکروفون را باز نمیکنند و فقط آقایان صحبت میکنند. یکی از رموز سرپاماندن ما هم همین بوده. هیأتهای زیادی بودهاند که همزمان با ما شروع به کار کردهاند اما دوام نداشتهاند؛ در حالی که ما تقریبا 3 سال است شروع کردهایم و هنوز هم ماندهایم».
نکته دیگری که در مورد این تالار وجود دارد، تداوم برنامههای آن است. مراسم هیأت با نبودن هیچ یک از اعضا تعطیل نمیشود و بدون استثنا هر شب برگزار می شود.
همین که برنامه تق و لق یا فصلی نیست، باعث شده خیلیها مشتری ثابت هیأت شوند؛ «ما کسی را داریم که از برزیل در هیأت شرکت میکند و پای ثابت مراسم ماست. اتفاقا ما هم دلمان میخواهد هیأت به درد این طور آدمها بخورد. در ایران هر کس پایش را از خانهاش بگذارد بیرون، یک هیأت یا مسجد هست اما کسی که خارج از کشور است، تنها راه دسترسیاش به این مراسم، همین هیأتهای مجازی است».
مستقیم از کربلا
یکی از اتفاقات خوبی که در فضای مجازی رخ میدهد، پخش مستقیم مراسم هیأتها و مساجد است؛ چند سال پیش حسینیه پنبه چی تهران با پخش صوتی مراسم مداحی به صورت مستقیم، پای این طور برنامهها را به اینترنت باز کرد. آن موقعها فقط همین یک مراسم و آن هم به صورت نصفه و نیمه پخش میشد؛ کافی بود در آن شلوغی و ازدحام جمعیت پای یکی به سیمی گیر کند تا پخش مراسم از شبکه مختل شود.
این کار قدم اول بود و یکی دو سال بعد از آن، خیلی از هیأتهایی که کارشان درست بود، تصمیم گرفتند مراسمشان را روی شبکه به صورت مستقیم پخش کنند. حالا هم به یمن اینترنت پرسعت کافی است اسم یکی از مداحان معروف را جست و جو کنید تا مداحیاش را به صورت زنده تماشا کنید.
البته قضیه پخش مستقیم به جاهای خیلی بهتری هم رسیده. دیدن تصویر مستقیم از دوربینهای مداربسته حرم ائمه چیزی است که خیلیها دلشان میخواهد. تصاویر حرم امام حسین(ع)، حرم حضرت عباس(ع) و حرم امام رضا(ع) را در بعضی سایتها میشود پیدا کرد. اغلب این سایتها این تصاویر را از روی سایت آستان قدس رضوی و سایت عراقی امام حسین(ع) برداشتهاند و روی صفحات خودشان گذاشتهاند.
با وجود همه خوبیهای پخشهای مستقیم، اگر از اینترنت خانگی و معمولی استفاده میکنید، امکان موفقیت در تماشای فیلم نزدیک به صفر است. اگر میخواهید پخش مستقیم از حرمهای کربلا و مشهد را از دست ندهید، یا به فکر اینترنت پرسرعت برای خانهتان باشید یا سراغ دانشگاه و کافینت بروید. اگر هم هیچ کدامش جور نیست، نگران نباشید؛ مهم این است که دل آدم کجا باشد.
چند قدم مانده به صبح
با وجود آمار چند صد هزارتایی صفحات مربوط به محرم در اینترنت، هنوز نمیشود از هیأتهای مجازی با اطمینان صحبت کرد؛ نبودن نظارت درست و حسابی روی صحت مطالب، مهمترین ایرادی است که میشود به انبوه صفحات عاشورایی در اینترنت گرفت.
تفکیک درست و نادرست در واویلایی احادیث و روایات و عکسها و مداحیها کار آسانی نیست و این وسط هر کس هم هر جور دلش خواسته امام حسین(ع) و عاشورا را معرفی کرده. این وسط تعدادی سایت معتبر وجود دارند که در آنها هم به جز مطالب و روایات مستند، چیز بیشتری وجود ندارد و نمی شود اسم هیأت مجازی را رویشان گذاشت.
موقتی بودن و عمر کوتاه این صفحات هم موضوع دیگری است که نمیگذارد کسی مشتری آنها بشود. به این موضوع، تکراری بودن اغلب مطالب و حجم زیاد کپی پیست وبلاگها را هم که اضافه کنید، چیز دندان گیری از دنیای مجازی نمیماند. به نظر میرسد با وجود قدمهای خوبی که در این راه برداشته شده، هنوز تا روزی که بنشینیم پشت کامپیوتر و بشنویم و سینه بزنیم، خیلی مانده.
منصوره مصطفیزاده
jazakomollah khayra