کد مطلب : ۱۵۰۴۲
معرفي آثار و فعاليت‌هاي محمدرضا سنگري
آينه‌داران آفتاب۱
امیر عیسی‌ملکی
فرهنگ:
مرا عهدي است با جانان که تا جان در بدن دارم
هواداران کويش را چو جان خويشتن دارم۲
من «محمدرضا سنگري» را دوست دارم. قديم‌ترها، نوجوان که بودم پاي درس استاد «حسين الهي‌قمشه‌اي» در شبکة چهار تلويزيون و گاهي در فرهنگسراهاي مختلف تهران و جاهاي مختلفي که دکتر قمشه‌اي سخنراني مي‌کردند و توفيق حضور مي‌يافتم هميشه صدر و ذيل همة درس‌هاي استاد، يک فرمايش ايشان در ذهن و دلم مي‌باليد و مي‌بالد که اشخاص سه گونه‌اند:
- آنها که بزرگ زاده مي‌شوند.
- آنهايي که با زحمت و تلاش به بزرگي مي‌رسند.
- آنهايي که با رنج و زحمت بزرگي را به خود نسبت مي‌دهند (بي‌چاره‌ها!)
خدا به استاد حسين الهي‌قمشه‌اي عمر طولاني و با عزت ببخشد، من حسين الهي‌قمشه‌اي را دوست دارم.
نمي‌دانم دکتر محمدرضا سنگري چگونه بزرگ شده و چگونه باليده است که خيلي از دوستان و عزيزان من، عزيز مي‌دارندش؛ اما شک ندارم محبتي که از بزرگ‌زاده‌شده‌ها در دل استاد است در زيبايي مرام و بيانش مؤثر بوده و هست.
محمدرضا سنگري، امام حسين (ع) را دوست دارد، اهل بيت (ع) را دوست دارد، خدا را دوست دارد و من اين را در و از «پشت پردة لرزان اشک»ها و ضرب‌آهنگ زخمة روح‌نواز کلامش ديده‌ام و شنيده‌ام.
بناي برادري و دوستي بر مروت و مراعات است و اين‌گونه ذکر خيرها جز سنگين‌تر کردن بار مسئوليت امثال استاد هيچ خاصيت ديگري ندارد و يقيناً محمدرضا سنگري از حديث دلسپردگي اين شاگرد راضي نخواهد بود؛ اما به گمانم همين الآن که اين سطور را مي‌خواند دست‌هايش را بالا مي‌برد و دعا مي‌کند، الهي عاقبت به خير شوي جوان و من اين را دوست دارم.
تجليل دوستان ما در کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان استان کرمان در چهاردهمين همايش آفرينش‌هاي عاشورايي از دکتر محمدرضا سنگري، به مناسبت يک دهه حضور مفيد و تأثيرگذار در حوزة پژوهش، آموزش و پرورش عاشورايي برآنمان داشت که ما نيز ضمن تجليل از فعاليت‌هاي ارزشمند استاد با معرفي آثار و فعاليت‌هاي ايشان زمينة بهره‌مندي بيشتر مخاطبان گرامي «خيمه» از فعاليت‌هاي ايشان را مهيا کنيم.
محمدرضا سنگري، در سال ۱۳۵۲ در دزفول ديپلم ادبي و در سال ۱۳۵۴ از تربيت معلم اهواز کارداني علوم انساني گرفت. کارشناسي و کارشناسي‌ارشد زبان و ادبيات فارسي را از دانشگاه شهيد چمران اهواز در سال ۱۳۶۴ و ۱۳۶۸ گرفت.
ايشان فارغ‌التحصيل دکتراي زبان و ادبيات فارسي از دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۳ است.
- ۱۵ سال تدريس در دورة ابتدايي، راهنمايي و دبيرستان
- ۶ سال تدريس در مراکز تربيت معلم
- ۲۰ سال تدريس در مقطع کارشناسي و کارشناسي‌ارشد که هنوز ادامه دارد.
- ۱۰ سال سردبيري ماهنامة تربيت وزارت آموزش و پرورش
- ۱۰ سال سردبيري فصلنامة رشد آموزش زبان و ادب فارسي که هنوز ادامه دارد.
- ۱۰ سال مسئوليت گروه زبان و ادبيات فارسي دفتر برنامه‌ريزي
- پژوهشگر نمونة کشوري در ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در سال ۱۳۸۳
- برندة کتاب سال دفاع مقدس با کتاب سه جلدي «نقد و تحليل ادبيات منظوم دفاع مقدس» در سال ۱۳۸۲
- تأليف کتاب «ماه در آب» که کتاب برگزيدة سال ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ شد.
از سوابق علمي، آموزشي و پژوهشي دکتر محمدرضا سنگري است.
حوزة مطالعاتي ايشان، «زبان و ادبيات فارسي»، «تاريخ اسلام به ويژه تاريخ عاشورا»، «تعليم و تربيت» و «برنامه‌ريزي درسي» است.
من محمدرضا سنگري را پيش‌تر و بيشتر با «زبان و ادبيات فارسي (عمومي) ۱ و ۲» مي‌شناسم. براي من و برخي همچو من که بخشي از جواني‌مان در نوسان‌هاي ذوقي و عقيدتي در مختصات ايسم‌هاي مختلف سياسي، اجتماعي و فرهنگي در دهة ۶۰ و ۷۰ (که به يکباره به سمت ما هجوم آورد) و درس و بحث‌هاي گوناگون از «اصل تسامح در ادلة سنن»، «تکلیف مالایطاق»، مثنوي و حافظ‌خواني تا بي‌طرفي ارزشي «ماکس وبر»، ایدئولوژی جهان‌وطنی در«حکمت رواقی» و سپس مباحث هرمنوتيک و ده‌ها چيز و کس ديگر از مجله‌ها و روزنامه‌هاي جورواجور تا سينوس و کسينوس و انتگرال در کلاس درس و علاوه بر اينها شرايط خيلي خاص جامعه و فشارهاي ناشي از کنکور و چه و چه و چه سپري شده، کلاس درس زبان و ادبيات فارسي غنيمتي بود تا فارغ از قائلة همة قيل و قال‌ها ساعتي را با اثري سپري کنيم که در آن تلاش شده است، «ضمن توجه به فرهنگ و ادب پيشين اين مرز و بوم، از پرداختن به زبان و ادبيات امروز باز نمانيم و سرچشمه‌هاي انديشه و احساس امروزيان را در آثارشان جست‌وجو کنيم.»۳
خدا به «دکتر محمدرضا سنگري»، «دکتر حسن ذوالفقاري»، «دکتر محمد غلام» و همة عزيزاني که در تأليف، تهيه و تدوين اين کتاب قدمي برداشته‌اند سلامتي، عمر باعزت و توفيق خدمات بيشتر ببخشد.
مشارکت در تأليف ۳۰ جلد کتاب درسي ابتدايي، راهنمايي و دبيرستان و تأليف سه جلد کتاب در حوزة تعليم و تربيت و روان‌شناسي با نام‌هاي «در آفاق تربيت»، «روزنه‌اي به دنياي نوجواني» و «گلبرگ‌ها» از ديگر آثار دکتر محمدرضا سنگري است.
ايشان ۱۲ جلد کتاب در زمينة عاشورا دارند که عبارت‌اند از:
- سوگ سرخ
- حنجرة معصوم
- يک جرعه تشنگي
- چهل روز عاشقانه
- سلام موعود
- سيب و عطش
- ماه در آب
- روايت عطش و آتش
- راز رشيد
- آينه‌داران آفتاب (۲ جلد)
- آينه در کربلاست
- عاشورانگاران (۲ جلد)
تأليف شش جلد کتاب در زمينة ادبيات و فرهنگ با نام‌هاي «نقد و تحليل ادبيات منظوم دفاع مقدس (۳ جلد)»، «پيوند دو فرهنگ»، «ادبيات معاصر»، «نثر شاعرانه»، «پرسه در ساية آفتاب» و نگارش ۴۰ مقالة علمي در زمينة ادبيات، تعليم و تربيت و دين‌پژوهي از ديگر آثار استاد است.
محمدرضا سنگري
- عضو انجمن علمي اوليا و مربيان ايران
- عضو شوراي کتاب سازمان اوليا و مربيان
- عضو شوراي مشاوران تربيتي سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي
- عضو شوراي فرهنگي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي
- عضو شوراي بررسي متون پژوهشگاه علوم انساني
- عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي
- عضو شوراي نويسندگان مجلة رشد جوان
- عضو شوراي نويسندگان مجلة ادبيات ماه
- دبير علمي جشنوارة کتاب سال دفاع مقدس
بوده و هم‌اکنون به تدريس در مقاطع کارشناسي و کارشناسي‌ارشد دانشگاه‌ها و پژوهش در حوزه‌هاي مختلف فرهنگي و ديني از جمله موضوع عاشورا مشغول است.
۲ کتاب «قصه‌هاي کودکي و نوجواني امام حسن مجتبي (ع)» و «دريچه‌اي به بهشت کودکانه» ايشان در دست چاپ است. «دريچه‌اي به بهشت کودکانه»، بازکاوي مسائل نظري در حوزة ادبيات کودک و نوجوان و راهکارهاي عملي در عرصة ادبيات کودک و نوجوان متناسب با ويژگي‌هاي عاطفي‌شناختي و اجتماعي اين سنين است و «قصه‌هاي کودک و نوجواني امام حسن مجتبي (ع)» تلاش و تکاپويي در بازشناسي چهرة امام حسن مجتبي (ع) در دوران کودکي و نوجواني است که گوشه‌هايي از رفتار، سيرت و روابط اجتماعي امام حسن مجتبي (ع) را مبتني بر منابع اصيل و معتبر و در ساختاري روايي ترسيم کرده است.
«انتشارات خورشيد باران»۴، مرکز نشر و پخش آثار دکتر محمدرضا سنگري است.
سنگري در جلسة دوازدهم سلسله‌نشست‌هاي عاشوراپژوهي در مرکز مطالعات راهبردي خيمه دربارة کربلا مي‌گويد: «کربلا آینة قرآن است. آینة تمام حقایق دین. بزرگی خوب گفته است: «اگر قرآن عالی‌ترین قانون است، کربلا عالی‌ترین اجراست.» کربلا زلال‌ترین، خالص‌ترین و ناب‌ترین حادثة تاریخ اسلام است که هیچ عنصر ناپاک، متزلزل و مذبذبی در آن وجود ندارد. باید در بعضی از این حوزه‌ها به سمت فعالیت‌های جدی پژوهشی برویم. اصلاً ببینیم خانواده و روابط خانوادگی در کربلا چگونه است و چه پیام‌هایی برای ما دارد؛ اگر گفتم کربلا قرآن است، دلیلش این است که ما می‌توانیم همة پیام‌های لازم زندگی را در آن جست‌وجو کنیم. ساختن فردیت، ساختن خانواده، نظام اقتصادی، نظام سیاسی و رفتارهای فرهنگی را می‌توانیم با کربلا و با معیار کربلا بسنجیم و تشخیص دهیم.»
پي‌نوشت‌ها:
۱. از اين شماره به بعد، قصد داريم در هر شماره يکي از اصحاب، ياران يا دوستداران اباعبدالله (ع) را معرفي کنيم. اين شماره به معرفي دکتر محمدرضا سنگري پرداختيم و سعي کردیم سوابق علمي، آموزشي و پژوهشي ايشان را بازگو کنيم. عنوان اين بخش، «آينه‌داران آفتاب»، نام يکي از کتاب‌هاي استاد است که پژوهش و نگارشي نو از زندگي و شهادت ياران اباعبدالله الحسين (ع) است و قبلاً در شمارة ۳۹-۳۸ ماهنامه طي گفت‌وگويي با استاد معرفي شده است.
۲. حافظ
۳. از مقدمة کتاب زبان و ادبيات فارسي (۱) و (۲) – دورة پيش‌دانشگاهي
۴. آدرس: تهران، خيابان دامپزشکي، بعد از چهارراه خوش (بين خوش و قصردشت)، ساختمان اول، دست چپ، پلاک ۲۳۶ جديد، طبقة دوم، تلفن: ۶۶۸۷۴۸۵۸ و ۶۶۸۷۲۶۸۶
مرا عهدي است با جانان که تا جان در بدن دارم
هواداران کويش را چو جان خويشتن دارم۲
من «محمدرضا سنگري» را دوست دارم. قديم‌ترها، نوجوان که بودم پاي درس استاد «حسين الهي‌قمشه‌اي» در شبکة چهار تلويزيون و گاهي در فرهنگسراهاي مختلف تهران و جاهاي مختلفي که دکتر قمشه‌اي سخنراني مي‌کردند و توفيق حضور مي‌يافتم هميشه صدر و ذيل همة درس‌هاي استاد، يک فرمايش ايشان در ذهن و دلم مي‌باليد و مي‌بالد که اشخاص سه گونه‌اند:
- آنها که بزرگ زاده مي‌شوند.
- آنهايي که با زحمت و تلاش به بزرگي مي‌رسند.
- آنهايي که با رنج و زحمت بزرگي را به خود نسبت مي‌دهند (بي‌چاره‌ها!)
خدا به استاد حسين الهي‌قمشه‌اي عمر طولاني و با عزت ببخشد، من حسين الهي‌قمشه‌اي را دوست دارم.
نمي‌دانم دکتر محمدرضا سنگري چگونه بزرگ شده و چگونه باليده است که خيلي از دوستان و عزيزان من، عزيز مي‌دارندش؛ اما شک ندارم محبتي که از بزرگ‌زاده‌شده‌ها در دل استاد است در زيبايي مرام و بيانش مؤثر بوده و هست.
محمدرضا سنگري، امام حسين (ع) را دوست دارد، اهل بيت (ع) را دوست دارد، خدا را دوست دارد و من اين را در و از «پشت پردة لرزان اشک»ها و ضرب‌آهنگ زخمة روح‌نواز کلامش ديده‌ام و شنيده‌ام.
بناي برادري و دوستي بر مروت و مراعات است و اين‌گونه ذکر خيرها جز سنگين‌تر کردن بار مسئوليت امثال استاد هيچ خاصيت ديگري ندارد و يقيناً محمدرضا سنگري از حديث دلسپردگي اين شاگرد راضي نخواهد بود؛ اما به گمانم همين الآن که اين سطور را مي‌خواند دست‌هايش را بالا مي‌برد و دعا مي‌کند، الهي عاقبت به خير شوي جوان و من اين را دوست دارم.
تجليل دوستان ما در کانون پرورش فکري کودکان و نوجوانان استان کرمان در چهاردهمين همايش آفرينش‌هاي عاشورايي از دکتر محمدرضا سنگري، به مناسبت يک دهه حضور مفيد و تأثيرگذار در حوزة پژوهش، آموزش و پرورش عاشورايي برآنمان داشت که ما نيز ضمن تجليل از فعاليت‌هاي ارزشمند استاد با معرفي آثار و فعاليت‌هاي ايشان زمينة بهره‌مندي بيشتر مخاطبان گرامي «خيمه» از فعاليت‌هاي ايشان را مهيا کنيم.
محمدرضا سنگري، در سال ۱۳۵۲ در دزفول ديپلم ادبي و در سال ۱۳۵۴ از تربيت معلم اهواز کارداني علوم انساني گرفت. کارشناسي و کارشناسي‌ارشد زبان و ادبيات فارسي را از دانشگاه شهيد چمران اهواز در سال ۱۳۶۴ و ۱۳۶۸ گرفت.
ايشان فارغ‌التحصيل دکتراي زبان و ادبيات فارسي از دانشگاه تهران در سال ۱۳۷۳ است.
- ۱۵ سال تدريس در دورة ابتدايي، راهنمايي و دبيرستان
- ۶ سال تدريس در مراکز تربيت معلم
- ۲۰ سال تدريس در مقطع کارشناسي و کارشناسي‌ارشد که هنوز ادامه دارد.
- ۱۰ سال سردبيري ماهنامة تربيت وزارت آموزش و پرورش
- ۱۰ سال سردبيري فصلنامة رشد آموزش زبان و ادب فارسي که هنوز ادامه دارد.
- ۱۰ سال مسئوليت گروه زبان و ادبيات فارسي دفتر برنامه‌ريزي
- پژوهشگر نمونة کشوري در ترويج فرهنگ ايثار و شهادت در سال ۱۳۸۳
- برندة کتاب سال دفاع مقدس با کتاب سه جلدي «نقد و تحليل ادبيات منظوم دفاع مقدس» در سال ۱۳۸۲
- تأليف کتاب «ماه در آب» که کتاب برگزيدة سال ۱۳۸۴ و ۱۳۸۵ شد.
از سوابق علمي، آموزشي و پژوهشي دکتر محمدرضا سنگري است.
حوزة مطالعاتي ايشان، «زبان و ادبيات فارسي»، «تاريخ اسلام به ويژه تاريخ عاشورا»، «تعليم و تربيت» و «برنامه‌ريزي درسي» است.
من محمدرضا سنگري را پيش‌تر و بيشتر با «زبان و ادبيات فارسي (عمومي) ۱ و ۲» مي‌شناسم. براي من و برخي همچو من که بخشي از جواني‌مان در نوسان‌هاي ذوقي و عقيدتي در مختصات ايسم‌هاي مختلف سياسي، اجتماعي و فرهنگي در دهة ۶۰ و ۷۰ (که به يکباره به سمت ما هجوم آورد) و درس و بحث‌هاي گوناگون از «اصل تسامح در ادلة سنن»، «تکلیف مالایطاق»، مثنوي و حافظ‌خواني تا بي‌طرفي ارزشي «ماکس وبر»، ایدئولوژی جهان‌وطنی در«حکمت رواقی» و سپس مباحث هرمنوتيک و ده‌ها چيز و کس ديگر از مجله‌ها و روزنامه‌هاي جورواجور تا سينوس و کسينوس و انتگرال در کلاس درس و علاوه بر اينها شرايط خيلي خاص جامعه و فشارهاي ناشي از کنکور و چه و چه و چه سپري شده، کلاس درس زبان و ادبيات فارسي غنيمتي بود تا فارغ از قائلة همة قيل و قال‌ها ساعتي را با اثري سپري کنيم که در آن تلاش شده است، «ضمن توجه به فرهنگ و ادب پيشين اين مرز و بوم، از پرداختن به زبان و ادبيات امروز باز نمانيم و سرچشمه‌هاي انديشه و احساس امروزيان را در آثارشان جست‌وجو کنيم.»۳
خدا به «دکتر محمدرضا سنگري»، «دکتر حسن ذوالفقاري»، «دکتر محمد غلام» و همة عزيزاني که در تأليف، تهيه و تدوين اين کتاب قدمي برداشته‌اند سلامتي، عمر باعزت و توفيق خدمات بيشتر ببخشد.
مشارکت در تأليف ۳۰ جلد کتاب درسي ابتدايي، راهنمايي و دبيرستان و تأليف سه جلد کتاب در حوزة تعليم و تربيت و روان‌شناسي با نام‌هاي «در آفاق تربيت»، «روزنه‌اي به دنياي نوجواني» و «گلبرگ‌ها» از ديگر آثار دکتر محمدرضا سنگري است.
ايشان ۱۲ جلد کتاب در زمينة عاشورا دارند که عبارت‌اند از:
- سوگ سرخ
- حنجرة معصوم
- يک جرعه تشنگي
- چهل روز عاشقانه
- سلام موعود
- سيب و عطش
- ماه در آب
- روايت عطش و آتش
- راز رشيد
- آينه‌داران آفتاب (۲ جلد)
- آينه در کربلاست
- عاشورانگاران (۲ جلد)
تأليف شش جلد کتاب در زمينة ادبيات و فرهنگ با نام‌هاي «نقد و تحليل ادبيات منظوم دفاع مقدس (۳ جلد)»، «پيوند دو فرهنگ»، «ادبيات معاصر»، «نثر شاعرانه»، «پرسه در ساية آفتاب» و نگارش ۴۰ مقالة علمي در زمينة ادبيات، تعليم و تربيت و دين‌پژوهي از ديگر آثار استاد است.
محمدرضا سنگري
- عضو انجمن علمي اوليا و مربيان ايران
- عضو شوراي کتاب سازمان اوليا و مربيان
- عضو شوراي مشاوران تربيتي سازمان پژوهش و برنامه‌ريزي
- عضو شوراي فرهنگي وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي
- عضو شوراي بررسي متون پژوهشگاه علوم انساني
- عضو هيئت علمي دانشگاه آزاد اسلامي
- عضو شوراي نويسندگان مجلة رشد جوان
- عضو شوراي نويسندگان مجلة ادبيات ماه
- دبير علمي جشنوارة کتاب سال دفاع مقدس
بوده و هم‌اکنون به تدريس در مقاطع کارشناسي و کارشناسي‌ارشد دانشگاه‌ها و پژوهش در حوزه‌هاي مختلف فرهنگي و ديني از جمله موضوع عاشورا مشغول است.
۲ کتاب «قصه‌هاي کودکي و نوجواني امام حسن مجتبي (ع)» و «دريچه‌اي به بهشت کودکانه» ايشان در دست چاپ است. «دريچه‌اي به بهشت کودکانه»، بازکاوي مسائل نظري در حوزة ادبيات کودک و نوجوان و راهکارهاي عملي در عرصة ادبيات کودک و نوجوان متناسب با ويژگي‌هاي عاطفي‌شناختي و اجتماعي اين سنين است و «قصه‌هاي کودک و نوجواني امام حسن مجتبي (ع)» تلاش و تکاپويي در بازشناسي چهرة امام حسن مجتبي (ع) در دوران کودکي و نوجواني است که گوشه‌هايي از رفتار، سيرت و روابط اجتماعي امام حسن مجتبي (ع) را مبتني بر منابع اصيل و معتبر و در ساختاري روايي ترسيم کرده است.
«انتشارات خورشيد باران»۴، مرکز نشر و پخش آثار دکتر محمدرضا سنگري است.
سنگري در جلسة دوازدهم سلسله‌نشست‌هاي عاشوراپژوهي در مرکز مطالعات راهبردي خيمه دربارة کربلا مي‌گويد: «کربلا آینة قرآن است. آینة تمام حقایق دین. بزرگی خوب گفته است: «اگر قرآن عالی‌ترین قانون است، کربلا عالی‌ترین اجراست.» کربلا زلال‌ترین، خالص‌ترین و ناب‌ترین حادثة تاریخ اسلام است که هیچ عنصر ناپاک، متزلزل و مذبذبی در آن وجود ندارد. باید در بعضی از این حوزه‌ها به سمت فعالیت‌های جدی پژوهشی برویم. اصلاً ببینیم خانواده و روابط خانوادگی در کربلا چگونه است و چه پیام‌هایی برای ما دارد؛ اگر گفتم کربلا قرآن است، دلیلش این است که ما می‌توانیم همة پیام‌های لازم زندگی را در آن جست‌وجو کنیم. ساختن فردیت، ساختن خانواده، نظام اقتصادی، نظام سیاسی و رفتارهای فرهنگی را می‌توانیم با کربلا و با معیار کربلا بسنجیم و تشخیص دهیم.»
پي‌نوشت‌ها:
۱. از اين شماره به بعد، قصد داريم در هر شماره يکي از اصحاب، ياران يا دوستداران اباعبدالله (ع) را معرفي کنيم. اين شماره به معرفي دکتر محمدرضا سنگري پرداختيم و سعي کردیم سوابق علمي، آموزشي و پژوهشي ايشان را بازگو کنيم. عنوان اين بخش، «آينه‌داران آفتاب»، نام يکي از کتاب‌هاي استاد است که پژوهش و نگارشي نو از زندگي و شهادت ياران اباعبدالله الحسين (ع) است و قبلاً در شمارة ۳۹-۳۸ ماهنامه طي گفت‌وگويي با استاد معرفي شده است.
۲. حافظ
۳. از مقدمة کتاب زبان و ادبيات فارسي (۱) و (۲) – دورة پيش‌دانشگاهي
۴. آدرس: تهران، خيابان دامپزشکي، بعد از چهارراه خوش (بين خوش و قصردشت)، ساختمان اول، دست چپ، پلاک ۲۳۶ جديد، طبقة دوم، تلفن: ۶۶۸۷۴۸۵۸ و ۶۶۸۷۲۶۸۶
