معرفی دایرةالمعارف امام‌حسين(ع)

اگر بخواهيم در مورد اين دائره المعارف بزرگ سخنى گفته و در خصوص اهميت و عظمت آن شرحى بنويسيم، همين بس كه تمام مطالب گردآمده در آن مربوط به حضرت أباعبدالله‌الحسين عليه‌السلام است كه در نتيجه عنايات ويژه آن حضرت و تلاش كم نظير مؤلفش، مجلدات آن در بيش از ششصدجلد، در سيصد و پنجاه هزار صفحه و يكصد و پنجاه مليون كلمه گرد آمده است.

مسلماً تدوين چنين دائره المعارفى ‌گسترده و با اين حجم، با مشكلات بى شمارى همراه است، اما اين مشكلات وسختى‌ها مؤلف را برآن داشت تا با ايمان و اراده اى قوى، بى وقفه از سال 1365 تا كنون به كار خود ادامه داده و با شكيبايى به سوى هدف بزرگ خود يعنى تأليف يك دائرةالمعارف تخصصى و جامع، در مورد حضرت أباعبدالله الحسين(ع)، پبش رود و اين گنجینه را ايجاد نمايد.

گنجینه‌ايى كه به گفته علما و كارشناسان بسيار، از لحاظ كيفيت در نوع خود كاملترين و از لحاظ كميت، بزرگترين، دائره المعارف نوشته شده در جهان است.

اين مجموعه گرانبها حاصل ده‌ها سال تفكر و تحقيقِ عالم فرهيخته جناب آيت‌الله محقق دكتر شيخ محمد صادق كرباسى، از نوادگان مالك اشتر، مى باشد.

ايشان در سال ۱۳۲۵ شمسى در شهر مقدس كربلا چشم به جهان گشودند و در حوزه‌هاى علميه كربلا و نجف و قم و تهران دوران تحصيل علوم دينى را گذراندند و محضر بسيارى از بزرگان را درك كردند؛ از جمله اساتيد ايشان مى‌توان به حضرات آيات عظام امام خمينى، سيد‌احمد خوانسارى، سيد ابوالقاسم خويى، سيد‌محمد‌رضا گلپايگانى و ديگران رحمة‌الله عليهم اشاره كرد.

بعنوان مثال در مورد سيره امام حسين(ع)، ايشان تمام وقايع زندگىِ امام را با دقتى زياد، از لحظه انعقاد نطفه يعنى شب دوشنبه مصادف با هفدهم ماه صفر سال چهارم هجرى تا جزئيات مهمترين قسمت زندگانى آن حضرت يعني نهضت و شهادت ايشان، و سپس بازگشت اسرا به مدينه را بررسى و ثبت نموده است و حتى با ارائه جدول زمانىِ وقايع و تشريح آنها بصورت روز شمار به دو تاريخ هجرى و ميلادى، كوچك‌ترين نقطه‌اى را بدون تحقيق و بررسى رها نكرده است .

اين دائرةالمعارف در قالب شصت باب از علوم و فنون مختلف تنظيم شده است كه هر باب با ابواب ديگر كاملا متفاوت بوده و نقطه مشترك آنها وجود مقدس سيد‌الشهداء مى‌باشد.

باب‌های دایرةالمعارف امام حسین(ع)
از جمله آن ابواب مى‌توان به ابوابى چون:
تشريع و فقه استدلالى به روشي نوين، تاريخ، سياست، ادبيات، حديث، رجال، منبر، دعا و زيارات، رد شبهات، فرهنگ و حتى هنر و مهندسى متأثر از نهضت امام حسين(ع) اشاره نمود.

نكته مهم و قابل توجه در مورد اين ابواب آنست كه هر باب داراى يك مقدمه علمى تحقيقى مفصل است كه مؤلف در آن به تحقيق و بررسى علمى موضوع آن باب پرداخته و با ذكر نظرات مختلف و احيانا نظريات جديد علمى و نقد و بررسى آنها به تشريح مطلب صحيح و اثبات آن پرداخته است.

به نحوى كه بعضى از افراد و مؤسسات پژوهشى، اقدام به استخراج اين مقدمه‌ها و مطالب ديگر از دایره‌المعارف كرده و آنرا براى استفاده محققين و دانش‌پژوهان و حتى تدريس در بعضى از دانشگاه‌ها در خاورميانه، اروپا و آمريكا، بصورت يك كتاب مستقل به چاپ رسانده‌اند.


محتوای دایرةالمعارف امام حسین(ع)
از جمله مطالبى كه در اين دايرة‌المعارف ارائه شده مى‌توان به:
* سيره امام حسين(ع) در ده جلد
* امام حسين(ع) و تشريع اسلامى در سيزده جلد
* شبهات و رد آنها در ده جلد
* تاريخ حرم و بارگاهاى مربوط به نهضت كربلا در هفت جلد
* ديوان قصايد عربى سروده شده در مورد امام حسين(ع) از قرن اول تا قرن پانزدهم هجرى در شصت و چهار جلد
* ديوان‌هاى مختلف شعر عربى مربوط به امام حسين(ع) با سبكهاى مختلف شعرى غير از قصايد و بررسى نوع سبك و ارزش ادبى آنها در يكصد و چهل وسه جلد
* تحقيق و بررسى ادبى اشعار مربوط به امام حسين(ع) و سنجش ارزش ادبى آنها در ده جلد
* تحقيق و بررسى تاريخى شعائر حسينى در ده جلد
* تحقيق و بررسى در مورد شهر كربلاء از زواياى مختلف تاريخى، جغرافيايى، سياسى علمى، فرهنگى و ..... در بيست وسه جلد
* تحقيق و بررسى عوامل سياسى نهضت امام حسين(ع) در سه جلد
* تحقيق و بررسى در مورد نسل و نسب امام حسين(ع) در دوجلد
* امام حسين(ع) در قران در سه جلد
*امام حسين(ع) در احاديث وروايات در دوازده جلد
*صحيفه امام حسين(ع) در دو جلد
*احاديث امام حسين(ع) در سه جلد
* معجزات و كرامات امام حسين(ع) در دو جلد
* رؤياها و خوابهاى ديده شده مربوط به امام حسين(ع) و تأويل آنها در سه جلد
* ديوان اشعار فارسى در پنجاه و پنج جلد
* ديوان اشعار اردو در يازده جلد
* ديوان اشعار انگليسى در سه جلد
* ديوان هاى اشعار زبانهاى ديگر در چهار جلد
* زيارات امام حسي(ع) در شش جلد
* معجم خطباء منبر امام حسين در بيست جلد
* معجم شعراى عربى زبان و بيوگرافى آنان در پنجاه جلد
* معجم راويان حديث از امام حسين(ع) در دو جلد
* معجم اصحاب امام در دو جلد
* معجم ياران امام حسين(ع) از بنى‌هاشم در دو جلد
* معجم ياران امام حسين(ع) غير از بنى‌هاشم در سه جلد
* معجم كسانى كه با امام جنگيدند در دو جلد
* معجم مكانها و شهرهايى كه امام حسين(ع) در انها حضور داشته است در يك جلد
* معجم كتب نوشته شده در مورد امام حسين(ع) در بيست و نه جلد
* معجم مقالات نوشته شده در مورد امام حسين(ع) در دو جلد
* معجم مؤلفينى كه در مورد امام حسين(ع) تأليف كرده باشند در بيست و دو جلد
* معجم شخصيات و افراد برجسته‌ايى كه حسين نام‌گذارى شده‌اند در چهار جلد
* معجم مؤسسات و پروژه‌هاى حسينى در هفت جلد
* معجم موقوفات حسينى در يك جلد
* معجم شعراى فارسى زبان در مورد امام حسين(ع) در دو جلد و معاجم و مطالبى ديگر اشاره نمود.

همچنين تمام اشعار سروده شده در مورد امام حسين(ع) به هر زبان، جمع اورى شده و عروض و سبك شعرى و تاثيرپذيرى آنها از واقعه عاشورا مورد بررسى قرار گرفته، و اشعار غير عربى در كنار زبان اصلى همراه با ترجمه ارائه شده‌اند.

يكى ديگر از ويژگى‌هاى مهم اين دایرة‌المعارف اسلوب خاص مؤلف در پديدآوردن اين مجموعه است بطورى كه مطالب در كنار تحقيق و استدلال، در قالبى آكادميك و كارشناسى شده، به دقت موضوع‌بندى و به همراه مدارك و مستندات آنها، ارائه شده‌اند.

همچنين استفاده از جداول، تصاوير، نقشه‌ها، نمودارها و همچنين پى‌نوشت‌هاى مفصل توضيحى - تحقيقى و ابتكار و تنوع بسيار بالا در فهرست‌بندى مطالب هر مجلد از ديگر امتيازات منحصر به فرد اين اثر عظيم است.

از اين رو، اين دایرةالمعارف بسبب ويژگي‌هاى برجسته خود، مورد توجه مراجع تقليد و بسيارى از بزرگان علما، محققين، فضلاء و ادباء از سرار جهان و با اديان و مذاهب مختلف قرار گرفته است.

به نحوى كه فقط تقاريظ و اظهارنظرهاى آنان در مدح اين دایره‌المعارف به چند جلد ضخيم رسيده و حتى بعضى دانشمندان از كشورهاى مختلف در غرب و شرق مطالبى به زبان‌هاى مختلف در تجليل از اين معجزه بزرگ علمى (حسب تعبيير بعضى از آنها) به چاپ رسانده و عده‌اى از آنان نيز به واسطه اين دایره المعارف مسلمان شده‌اند.

ناگفته نماند اين مجموعه به زبان عربى نوشته شده و تاكنون 32 مجلد از اين مجموعه به چاپ رسيده و در حدود سيصد جلد از آن نيز آماده چاپ است.

عنوان‌هاى: الحسين و التشريع الاسلامى، السيرة الحسينية، الحسين الكريم فى القرآن العظيم، الرؤيا مشاهدات و تأويل، معجم الشعراء، معجم الخطباء، معجم المصنفات، ديوان الامام الحسين، المدخل الى الشعر الحسينى و مجموعه‌هاى مختلف از دواوين اشعار، از جمله مجلدات چاپ شده هستند.


جهت كسب اطلاعات بيشتر و يا ارائه مطالب مفيد و مربوط به امام حسين(ع) به آدرس اينترنتى اين دائرة المعارف http://www.hussaini-encyclopedia.com  مراجعه کنید.