شعر های آئینی فارسی با الگوبرداری از شعر عرب سروده شد

فرهنگ: زهرا محدثی خراسانی، شاعر، محقق و نویسنده آیینی گفت: مهمترین تاثیر انقلاب بر شعر آیینی که برخاسته از تعمیق اندیشه‌های مذهبی شاعران بود، تغییر و تحول محتوایی آن است. قبل از این مرحله، شعر آیینی بیشتر از منظر مدح و مرثیه بر زبان جاری بود و تنها در موارد محدودی نگاه شاعران با اندیشه‌های ژرف و تازه همراه می شد.

وی افزود: در این دوران، رابطه شاعران با حکومت چهره درخور و مطلوبی پیدا کرد، زیرا شاعران پیشین یا گریزان از حکومت‌ها بودند و یا صرفاً به امید بهره‌مندی‌های مادی با آن ارتباط برقرار می‌کردند. در شعر دوران انقلاب و پس از آن افق‌های تازه‌ای در بسیاری از مضامین آیینی پدیدار شد و بخش عمده‌ای از مضامین انقلابی، دینی و نگرش‌های مذهبی به شعر راه پیدا كردند.

این نویسنده تصریح کرد: در نتیجه این تحول بخش عمده‌ای از شعر انقلاب به مضامین دینی و باورهای مذهبی دست یافت. بنابراین این جان مایه دینی به تفکر محوری شاعران و در نتیجه محتوای شعر این دوران تبدیل شد و بدین گونه مفاهیم ارزشمندی چون شهادت، جهاد، ایثار، گذشت، بعثت، عاشورا، قدیر، انتظار و ... در معرض نگاه شاعران انقلاب جلوه‌های متفاوت و نوینی پیدا کرد. با این نگاه می‌توان گفت كه ارمغان عمده انقلاب، برای شاعران امروز این بود که دین می‌تواند پاسخگوی همه نیازهای جامعه باشد.

وی با اشاره به پیشینه شعر تاریخی در ایران گفت: شعر آیینی در روزگار صفوی رشد چشمگیری یافت و با قدرت یافتن حکومت صفوی در اوایل قرن دهم هجری نخستین پایگاه رسمی برای حمایت تشیع ایجاد شد و نظام نوینی پی‌ریزی شد که در آن گرایش خاص نسبت به آیین و اهمیت آن مورد توجه قرار گرفت، به ویژه در حیطه مدح و منقبت ائمه اطهار(ع) و پیشوایان دین این موضوع جلوه بیشتری داشت.

این شاعر اذعان داشت: حکومت صفوی خود را پیرو آیین اهل بیت می‌دانست. بنابراین در این دوران با آزادی مردم در برگزاری محافل و مجالس سوگواری حضرت سیدالشهداء(ع) _ با تکیه بر کتاب روضه الشهدای کاشفی سبزواری_ زمینه رشد شعر آیینی این روزگار را فراهم آورد.

محدثی خراسانی، درخصوص شعر عرب و تاثیر آن بر شعر آیینی فارسی گفت: شعر عرب، الگوی شاعران آیینی سرای پارسی، به ویژه در زمینه شعر عاشورایی است، زیرا مقاتل که خود زمینه ساز شعر آیینی عرب بود، در اصل به زبان عربی سروده شده بود و شاعران بزرگی چون کمیت، سیدحمیری، دعبل خزایی و ... که در زمینه سیره‌سرایی و منقبت‌نویسی اهل بیت آثاری درخور آفریده‌اند و الگویی مناسب برای شاعران آیینی سرای فارسی فراهم آورده‌اند.

وی تاکید کرد: حضور مولفه‌ها و ویژگی‌های خاص در شعر آیینی با تکیه بر مستندات تاریخی شخصیت‌ها و وقایع خاص روزگار آنها قابل مشاهده است، بنابراین آگاهی و دانش، در زمینه تاریخ اسلام، اصلی‌ترین ویژگی این شعر و محلی برای توجه و بررسی شاعران آن است.

گفتنی است، زهرا محدثی در سال ۱۳۵۳ در مشهد متولد شد. وی فارغ‌التحصیل رشته زبان و ادبیات فارسی در مقطع كارشناسی و دانشجوی همین رشته در مقطع كارشناسی ارشد است. از جمله فعالیت‌های وی در حوزه شعر و ادبیات می‌توان به مسئولیت دفتر شعر خواهران حوزه هنری خراسان اشاره كرد.

از آثار وی نیز می توان به تألیف «شهود شرقی» گزیده غزل شاعران خراسان (انتشارات سوره مهر ـ سال ۸۴)، از شب سرد زمین (انتشارات سوره مهر ـ سال ۸۵) و همچنین کتاب «شعر آیینی و تاثیر انقلاب اسلامی بر آن» با مقدمه علی معلم دامغانی و به کوشش مجتمع فرهنگی عاشورا اشاره کرد.